این متن علمی درباره‌ی یکی از شگفت‌انگیزترین کشف‌های چند سال اخیر است: پیدا شدن (آر.ان. ا) از بدن یک ماموت پشمالو به نام "یوکا" که حدود ۴۰ هزار سال در دل یخ‌های سیبری منجمد مانده بود. در ادامه، تفسیر ساده و عامیانه‌ای از این خبر علمی آورده شده است.
به زبان ساده، دانشمندان در بدن ماموتی منجمد به نام "یوکا" توانستند RNA پیدا کنند؛ مولکولی بسیار حساس و شکننده که بعد از مرگ معمولاً خیلی زود از بین می‌رود. این یعنی یوکا واقعاً به شکل خارق‌العاده‌ای در یخ حفظ شده بود.
ماموت یوکا در سال ۲۰۱۰ پیدا شد و از همه‌ی ماموت‌هایی که تا به حال کشف شده‌اند، سالم‌تر است. در ابتدا فکر می‌کردند یوکا یک ماموت ماده‌ی نوجوان بوده که در سن ۶ تا ۸ سالگی قربانی حمله‌ی شیرهای غارنشین شده است. اما حالا بررسی‌های جدید نشان دادند که او نر بوده، نه ماده.
دانشمندان قبلاً توانسته بودند از ماموت‌های دیگر DNA استخراج کنند، اما این اولین‌بار است که موفق به گرفتن RNA به این قدمت شده‌اند – چیزی نزدیک به سه برابر رکورد قبلی. DNA و RNA دو مولکول حیاتی در بدن همه‌ی موجودات زنده‌اند: DNA مثل کتاب دستورالعمل است، و RNA مثل نسخه‌ای است که برای ساخت پروتئین‌ها از روی آن نوشته می‌شود.
نکته جالب این است که با بررسی RNA، دانشمندان می‌توانند بفهمند چه ژن‌هایی در زمان مرگ ماموت فعال بوده‌اند. در یوکا، آنها نشانه‌هایی از فعالیت ژن‌های مربوط به سوخت‌وساز عضله و استرس سلولی پیدا کردند، که با نظریه‌ی "مرگ در اثر حمله‌ی حیوانات درنده" جور درمی‌آید.
تیم پژوهشی با دقت بسیار کار کرد تا نمونه‌ها آسیب نبینند یا آلوده نشوند. از نیتروژن مایع برای خرد کردن نمونه‌ها استفاده شد و همه‌چیز در محیطی کاملاً تمیز و کنترل‌شده انجام گرفت.
البته، این کشف به معنی زنده کردن ماموت‌ها نیست! RNA پیدا شده بسیار تکه‌تکه و ناقص است. اما ارزشش در این است که به دانشمندان کمک می‌کند بفهمند کدام ژن‌ها خصوصیات ماموت‌ها مثل موهای ضخیم یا مقاومت در برابر سرما را کنترل می‌کرده‌اند.
در نهایت، برخی دانشمندان می‌گویند این کشف بیشتر یک شاهکار فنی است تا یک کشف تحول‌آفرین. مثل این است که کسی بتواند با مهارت زیاد یک هواپیمای کوچک را از زیر پل بندر سیدنی عبور دهد — کار سخت و جذابی است، اما شاید چیز زیادی درباره‌ی پرواز به ما یاد ندهد!
منبع: نیو ساینتیست
Comments
Post a Comment