Khayyam Visions
"The Moving Finger writes; and, having writ, Moves on: nor all thy Piety nor Wit Shall lure it back to cancel half a Line, Nor all thy Tears wash out a Word of it."
About Omar Khayyam
Omar Khayyam was a Persian mathematician, astronomer, and poet, born in Nishapur, Iran, in the 11th century.
While he made significant contributions to mathematics and astronomy, he is best known in the West for his collection of quatrains, the Rubaiyat, translated by Edward FitzGerald in the 19th century.
His poetry explores themes of life, death, fate, and the pursuit of meaning, often with a skeptical and hedonistic tone that was revolutionary for his time.
Selected Poetry
Original Rubaiyat in Persian
Below are selected quatrains from Omar Khayyam's Rubaiyat in their original Persian form, showcasing the poetic beauty and philosophical depth of his work.
این بحرِ وجود آمده بیرون ز نهفت
کس نیست که این گوهرِ تحقیق بِسُفْت
هر کس سخنی از سَرِ سودا گفته است
زان روی که هست، کس نمی‌داند گفت
دوری که در [او] آمدن و رفتنِ ماست،
او را نه نهایت، نه بدایت پیداست،
کس می‌نزند دمی درین معنی راست،
کاین آمدن از کجا و رفتن به کجاست!
چون روزی و عمر بیش‌وکم نتوان‌کرد،
خود را به کم و بیش دُژَم نتوان‌کرد؛
کار من و تو چنان‌که رأی من و تو ست
از موم به دست خویش هم نتوان‌کرد.
ای آن‌که نتیجهٔ چهار و هفتی،
وز هفت و چهار دایم اندر تَفْتی،
می خور که هزار باره بیشت گفتم:
باز آمدنت نیست، چو رفتی رفتی.
یک قطرهٔ آب بود و با دریا شد،
یک ذرّهٔ خاک و با زمین یکتا شد،
آمد شدنِ تو اندرین عالم چیست؟
آمد مگسی پدید و ناپیدا شد.
عالَم اگر ازبهرِ تو می‌آرایند،
مَگْرای بدان که عاقلان نگرایند؛
بسیار چو تو روند و بسیار آیند.
بربای نصیبِ خویش کِتْ بربایند.
ای پیرِ خردمند پِگَهْ‌تر برخیز،
وان کودکِ خاک‌بیز را بنگر تیز،
پندش ده و گو که، نرم‌نرمک می‌بیز،
مغزِ سرِ کیقباد و چشمِ پرویز!
چون ابر به نوروز رخِ لاله بشست،
بر خیز و به جامِ باده کن عزمِ درست،
کاین سبزه که امروز تماشاگه توست،
فردا همه از خاک تو برخواهد رُسْت!
می خور که فلک بهر هلاک من و تو،
قصدی دارد به جانِ پاک من و تو؛
در سبزه نشین و میِ روشن می‌خور؛
کاین سبزه بسی دمد ز خاک من و تو!
بر سنگ زدم دوش سبوی کاشی،
سرمست بدم چو کردم این اوباشی؛
با من به زبانِ حال می‌گفت سبو:
من چون تو بُدَم، تو نیز چون من باشی!
چون نیست مقام ما درین دهر مُقیم،
پس بی می و معشوق خطایی است عظیم.
تا کی ز قدیم و مُحْدَث امّیدم و بیم؟
چون من رفتم، جهان چه مُحْدَث چه قدیم.
وقت سحر است، خیز ای مایهٔ ناز،
نرمک‌نرمک باده خور و چنگ نواز،
کان‌ها که بجایند نپایند کسی،
و آن‌ها که شدند کس نمی‌آید باز!
ایّامِ زمانه از کسی دارد ننگ،
کاو در غمِ ایّام نشیند دلتنگ؛
می خور تو در آبگینه با نالهٔ چنگ،
ز آن پیش که آبگینه آید بر سنگ!
Khayyam's Visions
Astronomical Vision
Khayyam was part of a group of astronomers that created a calendar, the Jalali calendar, which was more accurate than the Gregorian calendar. His work in astronomy reflected his belief in understanding the universe through observation and reason.
Mathematical Vision
In mathematics, Khayyam provided a comprehensive treatment of cubic equations and their geometric solutions. His approach demonstrated a sophisticated understanding of algebraic concepts that would not be fully developed in Europe for centuries.
Philosophical Vision
Through his poetry, Khayyam expressed a philosophy that questioned religious dogma, emphasized the fleeting nature of life, and advocated for living in the present moment—a radical perspective in the medieval Islamic world.
Comments
Post a Comment